نقد سوالات درس فیزیک رشتة تجربی آزمون سراسری سال ۱۳۹۹
نگاه کلی:
درجة دشواری این آزمون بسیار بالاتر از آزمون سال ۹۸ بود و به نوعی در حدود درجة سختی آزمونهای برگزار شده در سال‌های ۹۷ و ۹۶ ارزیابی می‌شود.
پوشش تمامی مباحث هر سه کتاب درسی دهم، یازدهم و دوازدهم بسیار عالی بود. تنها نقطه‌ضعفی که در این زمینه به چشم می‌خورد، تعداد سوالات فصل جریان الکتریکی از فیزیک سال یازدهم است که ۴ مورد بود و به نظر می‌رسد می‌توانست ۳ مورد باشد. چیدمان سوالات درس فیزیک در این آزمون بسیار منطقی و منظم‌تر از چیدمان سوالات در آزمونهای سال‌های گذشته بود که نقطه‌قوتی انکار نشدنی است. طراح محترم، سوال اول آزمون را با هوشمندی خاصی انتخاب کرده بود تا باعث ایجاد آرامش و القای حس اعتماد به نفس در دانش‌آموز شود.
تقریباً تمامی سوالات مطرح شده شامل ایده‌های رایج آزمونهای سراسری سال‌های گذشته و سوالات کتاب درسی بودند که طراح محترم با سلیقة خوبی، ایده‌های زیبا را بسیار هوشمندانه از بین آن‌ها انتخاب کرده بودند و این گزینش سوالات و ایده‌های دشوار سال‌های گذشته باعث شده بود دانش‌آموزن متوسط و حتی دانش‌آموزان خوب در پاسخگویی به سوالات دچار چالش شوند.
تعداد سوالات ساده و متوسط آزمون بسیار اندک بود و تعداد زیادی سوال دشوار و زمانبر بدون فاصله به طور متوالی مطرح شده بودند که باعث خستگی بسیار زیاد دانش‌آموز سر جلسه آزمون شد.
(از نظر شخصی بنده در چنین سالی که دانش‌آموزان در بازه‌های زمانی مختلف درگیر مشکلات روحی و جسمی خاصی بودند و متأسفانه در روند عادی آموزش در کل کشور خللی به وجود آمد، بهتر بود طراح محترم اندکی تعداد سوالات ساده و متوسط را بیش‌تر در نظر می‌گرفتند.
با توجه به توضیحات بالا به نظر می‌رسد، درصد عالی برای این آزمون حدود ۷۰ ، درصد خوب حدود ۵۵ و درصد قابل قبول حدود ۴۰ می‌باشد.
متأسفانه پاسخ پرسش زیبای ۲۱۷ در گزینه‌ها وجود نداشت. پاسخ این سؤال 98/0 می‌شود که در گزینه‌ها طراح محترم به اشتباه عدد 98 را جایگذاری کرده‌اند. به احتمال بسیار زیاد در هنگام طراحی کلید این پرسش تبدیل واحد سانتیمتر به متر فراموش شده است.
سفارش به داوطلبان آزمون سراسری سال ۱۴۰۰:
این آزمون برای داوطلبان عزیز آزمون سراسری سال ۱۴۰۰، مانند یک کتاب تاریخ در برگیرندة پندها و عبرت‌های فراوان است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت است از:
1) توجه بسیار زیاد به متن کتاب‌های درسی جدید و سوالات تازه وارد به کتاب درسی و یادگیری عمیق این مطالب.
2) توجه بسیار زیاد به سوالات کنکورهای داخل و خارج از کشور، ۵ سال گذشته. (دقت کنید که دانش‌آموزی که فقط حل این سوالات را بدون درک درستی از عمق محتوای علمی سوال به خاطر سپرده بود، نمی‌توانست به سوالات آزمون سال ۹۹ پاسخگو باشد.)
3) افزایش سرعت عمل و مهارت انجام محاسبات طولانی و زمان‌گیر با دقت زیاد.
4) آمادگی برای شرکت در یک آزمون فرسایشی بدون افت دقت و سرعت.
5) عدم کارآمد بودن آموزش‌های سطحی، پوچ و بی‌ارزش که با نشان دادن سرابِ ساده بودن مطالب علمی عمیق، سعی در گمراه کردن دانش‌آموزان و اولیای آن‌ها دارند.
پرسش غلط و یا غیر استاندارد:
در سوال ۲۱۸ گزینه‌ها به گونه‌ای مطرح شده‌اند که گویا طراح از دانش‌آموز انتظار دارد که اطلاعات بیان شده در صورت سوال فعالیت‌های کتاب را نیز به خاطر داشته باشد که به نظر، خارج از اهداف کتاب درسی می‌باشد.
متأسفانه این سوال می‌تواند باب مطرح شدن گونه‌ای جدید از سوالات حفظی سطحی را در آزمونهای مختلف بگشاید که در شأن علمی و آموزشی سازمان سنجش آموزش کشور نیست.
پرسش‌های نو و ارزشمند:
سوال ۲۳۲ یک سوال مفهومی زیبا و دشوار از مبحث تازه وارد (ارشمیدس) است، که می‌تواند چهارچوب سلیقة طراح را برای طرح سوالات جدید از این مبحث برای آزمونهای سال‌های بعد مشخص کند.
با تشکر از زحمات همکاران گرامی در این شرایط دشوار
علیرضا ایدلخانی