اشاره: از هنگامی که ماراتن کنکور در کشور برگزارشده است، همواره یک پرسش مطرح میشود که آیا این مدل رقابتی چقدر شفاف است؟ و مدل کنکور متعارف ، چقدر براساس معیار عدالت علمی، برگزار می شود؟
در همین زمینه گفتگوی دکتر هامون سبطی دبیر کارگروه آموزش دیده بان شفافیت وعدالت که با روابط عمومی انجام شده است، به نکات جالبی اشاره دارد. نگرش تخصصی سبطی برآن است که مقوله طرح تاثیر ۶۰ درصدی نمرات سال تحصیلی در آزمون ورودی دانشگاه ها، سهم خواهی از نگرانی وتشویش دانش آموزان وخانواده آنان را در نظام آموزش و پرورش، ایجاد کرده است. در واقع وزارتخانه قصد دارد با این کار، بخش اصلی اضطراب ناشی از رقابت سخت در ورود به رشته_ محل های پرطرفدار را از چنگ کنکور دراورده به خود اختصاص دهد، حتی به قیمت افزایش این اضطرابها و تنش هایی که از جهاتی هیچ معیاری ندارد.
وزارت آموزش و پرورش از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی، اخیرا اعلام کرده است که در کنکور سالهای آینده سهم سوابق تحصیلی دانش آموزان حداقل به ۶۰ درصد برسد و سهم آزمون تخصصی (کنکور) نیز ۴۰ درصد باشد. این اقدام موجب شده است تا موجی از نقدها و اعتراضات در میان دانش آموزان و استادان و صاحب نظران کشور به پا شود. در این رابطه روابط عمومی دیده بان شفافیت و عدالت، گفتگویی با دکتر هامون سبطی، دبیر کارگروه آموزش دیده بان شفافیت و عدالت داشته است که بدون سانسور، میخوانید. دکتر سبطی در مورد بستر و عوامل این طرح به خبرنگار ما گفت:
به طور کلی سابقه تحصیلی دانش آموز هم در انتخاب رشته دانشگاهی و هم در رقابتی که با دیگر داوطلبان برای ورود به یک رشته خاص دارد، می باید نقش اساسی داشته باشد . اما با کمال تاسف مشاهد می شود وزارت آموزش و پرورش در جمع آوری داده هایی که بتواند سابقه تحصیلی برای دانش آموزان قلمداد شود بسیار بسیار کم کاری کرده است. تا جایی که وقتی سخن از تاثیر معدل در کنکور ۱۴۰۰ به میان می آید متوجه می شویم که این وزارتخانه هیچ نوع سابقه آموزشی و تحصیلی استانداردی از دانش آموزان خود ندارد.
وی افزود: این امر موجب می گردد تا وزارتخانه مذکور بدون درنظر گرفتن شرایط خاص کرونایی کشور تمام تلاش خود را به کار گیرد تا در این وضعیت ، ستاد ملی کرونا را مجاب کند تا مجوز برگزاری حضوری امتحانات نهایی را در خرداد ماه امسال بگیرد.
دبیر کارگروه آموزش دیده بان با بیان اینکه این ناکارآمدی تنها مربوط به این دولت نمی شود و در دولتهای گذشته نیز چنین بوده است، بیان داشت: آموزش و پرورش دچار کم هوشی و کم کوشی، روزمرگی و سیاست زدگی است و آن مسولیت هایی را که طبق قانون برعهده اش است، انجام نمی دهد و با شعارهای تهی از واقعیت و ساختن دشمن فرضی، می خواهد ناکارامدی خود را به گردن دیگران بیندازد.
سبطی افزود: این وزارتخانه قصد دارد ۶۰ درصد از معیار رقابت در رشته های پرطرفدار را – که گاهی تعداد رقبای آن به ۱ میلیون نفر می رسد- به نمرات امتحانات سال پایانی دوره متوسطه دانش آموزان اختصاص دهد و این بدان معناست که دانش آموز به آموخته های خود در سالهای دهم و یازدهم هیچ ارجی ننهد و تنها دروس سال دوازدهم را در اولویت قرار دهد. شایان ذکر است بسیاری از مط الب مهم درسی فقط در کتاب های سال دهم و یازدهم جای دارد و اثری از آنها در سال دوازدهم نیست.
وی در پاسخ به اینکه چرا آموزش و پرورش عدد ۶۰ را انتخاب کرده است ، گفت: انگار اضطراب و تنش ناشی از رقابت شدید برای ورود به رشته محل های خاص که حاصل کمبود صندلی های دانشگاه های دولتی است، یک غنیمت جنگی است و وزارت آموزش و پرورش می خواهد بخش بیشتری را از آن خود کند. یعنی ۱۰ + ۵۰ درصدش را که می شود ۶۰ درصد. در حالی که این اقدام کاملا غیرعلمی و نوعی سهم خواهی از سفره اضطراب دانش آموزان و خانواده های آنها می باشد، تا بدین وسیله دانش آموزان علاوه بر کنکور به امتحانات نهایی به چشم امتحانی پرهیبت نگاه کنند که بی شک مایه افزایش اضطراب ها، هزینه ها، تقلب ها و آسیبهای آموزشی و اجتماعی ناشی از آزمون ورودی به دانشگاه ها می شود نه بهبود یا تعدیل آن،در حالی که وظیفه آموزش و پروش ایجاد رغبت در دانش آموزان است و نه رقابت با کنکور.
دبیر کارگروه آموزش دیده بان ادامه داد: دیده بان شفافیت و عدالت با طرح فعلی کاملا مخالف است اما با جمع آوری سوابق تحصیلی دانش آموزان از متوسطه اول به بعد و نه فقط در سال آخر یا دست کم سه سال آخر کاملا موافق است و تا زمانی که جمع آوری سوابق تحصیلی بدین شکل صورت نگیرد، حتی یک درصد تاثیر سوابق تحصیلی ناقص به قطع، خلاف عدالت و قوانین ریاضی بوده و شدیدا در برابر آن مقاومت می شود زیرا موجب پایمال شدن حق مسلم دانش آموزان بویژه در مناطق محروم می گردد.
وی با بیان این که طرح یادشده به دلیل ناپخته بودن اجرایی نخواهد شد، گفت: از دلایل ناپختگی این طرح ذکر همین مورد کافی است که در کمال شگفتی و ناباوری، این طرح حدود ۵۵ درصد از مشمولان خود ، یعنی فارغ التحصیلان سال های پیش( پشت کنکوری ها) را فراموش کرده است و آنها را در نظر نگرفته است.
دبیر کارگروه آموزش دیده بان شفافیت و عدالت در پایان با بیان اینکه اگر آموزش و پرورش از دیده بان در اصلاح طرح مذکور کمک بخواهد، ما اینکار را انجام خواهیم داد، افزود: می توان بدین صورت عمل کرد که ابتدا با کمک مجلس و صاحب نظران دانشگاهی، سازو کارهای علمی،قانونی و مالی برگزاری امتحانات استعداد سنجی ،و نه لزوما امتحانات آخر سال، در پایه های گوناگون تحصیلی برای وزارت آموزش و پرورش فراهم شود تا از هر دانش آموز در پایان سال دوازدهم, یک سابقه تحصیلی قابل اتکا و علمی در دست باشد و آنگاه با در نظر گرفتن حقوق و شرایط سایر داوطلبان فاقد این سوابق، معیارهای جذب دانشجو در رشته _ محل های پرطرفدار دگرگون و اصلاح شود.