خشت اول (مشاوره آموزشی)
مهندس عليرضا و رضا شريف خطيبی
با سلام و درود حضور شما دانش‌آموزان پرتلاش که با آینده‌نگری به‌جا و استفاده از تجربیات دیگران سعی در ایجاد زیربنای محکم علمی در مهم‌ترین سال تحصیلیتان دارید. به شما اطمینان می‌دهیم که «خشت اول» دوست و همراه پر تجربه‌ی شما در طول این مسیر پرماجرا خواهدبود.
قبل از هر سخن دیگری در این‌جا لازم می‌دانیم از جناب آقای دکتر سبطی و مهندس زارع عزیز به‌خاطر ایجاد چنین فرصتی برای بهبود و ارتقای وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان عزیزمان تشکر کنیم.
حرف اول و آخر!
آیا تابه حال به کارگرانی که با دریل‌های بزرگ و مخصوص و با زحمت فراوان مشغول سوراخ‌کردن آسفالت کف پیاده‌رو هستند دقت‌کرده‌اید؟ از یک‌سو ژنراتور با سر و صدای زیاد با تولید انرژی برق و از سوی دیگر یک کارگر با صرف انرژی فراوان به‌وسیله‌ی ابزار مخصوص، مشغول انجام این کار طاقت‌فرسا است.
البته گاهی اوقات نیز قطرات آبی که از یک کولر آبی به‌طور مداوم چکه می‌کند، همین‌کار را خیلی بی‌سر و صدا (و حتی بدون دریل، ژنراتور و کارگر) انجام می‌دهد!
انرژی که هر قطره آب به سنگ سخت وارد می‌کند واقعاً ناچیز است ولی «استمرار و تمرکز» قطرات آب بی‌نهایت زیاد است! نتیجه‌گیری از این مثال ساده برعهده‌ی شما دوست عزیز.
توصیه‌های کلی درباره‌ی مطالعه و تمرین هندسه‌ی تحلیلی:
برای آغاز مطالعه و تمرین این درس نیز می‌توانید با چیدمان خوب و منطقی کتاب درسی پیش بروید. یعنی از بردار شروع کنید زیرا مقدمه‌ی فصل 2 است و در کنکور سراسری 90 نیز حتی از فصل 2 بیش‌تر مورد توجه بوده‌است!
با توجه به این‌که یکی از ویژگی‌های درس هندسه تحلیلی، تحلیلی و مفهومی‌بودن مباحث آن است؛ یعنی زمانی که مفاهیم درسی برای دانش‌آموز جا می‌افتد، نیاز به حل تعدادی سؤال تشریحی و سپس چهارگزینه‌ای دارد تا بتواند:
1) منظوریابی سؤال را بیاموزد.
2) رابطه‌ها و مفاهیم آموخته‌شده را به‌صورت عملی به‌کار گیرد.
3) بین مفاهیم آموخته‌شده ارتباط ایجاد کند (که البته این مرحله گاهی با تداخل آموخته‌ها همراه است و این کاملاً طبیعی است).
4) قدرت تشخیص پیدا کند که در شرایط مختلف از چه روشی استفاده کند و تاحدی به‌سرعت خود بیفزاید.
برای رعایت موارد بالا پیشنهاد می‌کنیم دانش‌آموزان گرامی، مفاهیم آموخته‌شده را با سؤالات تشریحی و مفهومی مناسب از کتاب درسی یا آزمون‌های پایان ترم سال‌های قبل تمرین کنند و سپس آن‌ها را در آزمون‌های کوچک به‌کار گیرند. مثلاً پس از پایان هر بحث و حل سؤالات تشریحی آن درس، طی 3 آزمون 10 یا 15 سؤالی خود را ارزیابی کنند. نیازی به سطح‌بندی این آزمونک‌ها نیست و هر آزمون باید سؤالات ساده، متوسط و دشوار داشته‌باشد. بهتر است این 3 آزمون یک روز در میان برگزار شوند تا حداکثر بازدهی را داشته‌باشند.
در آزمون اول قطعاً زمان، کم‌تر مورد توجه قرار می‌گیرد، زیرا ممکن است به‌خاطر ایجاد شک در صحت یک رابطه یا فرمول دانش‌آموز مجبور شود به کتاب یا جزوه‌ی خود مراجع کند. یا ممکن است دانش‌آموز در محاسبات دچار اشتباه شود و … پس به‌طور طبیعی در آزمون اول درصد و نمره نمی‌تواند چندان مورد توجه باشد و این آزمون درواقع حالت دستگرمی دارد!
در آزمون دوم حتی الامکان زمان مورد توجه قرارگیرد، البته اشکالی ندارد اگر زمان کمی بیش‌تر از 5/1 دقیقه برای هر تست درنظرگرفته‌شود. هدف از این آزمون، فقط تکرار و تمرین تجربه‌های آزمون قبلی و افزایش سرعت به‌صورت نسبی است. در این مرحله، از دانش‌آموز انتظار می‌رود روی فرمول‌ها و روش‌ها تسلط خوبی داشته‌باشد تاحدی که دیگر به جزوه مراجعه نکند و اصولاً چیزی را فراموش نکند. در این آزمون باید درصد متوسطی کسب شود.
آزمون سوم که در وقت قانونی «هر تست 5/1 دقیقه» برگزار می‌شود، می‌تواند ملاک خوبی برای سنجش درصد دانش‌آموز باشد. البته این درصد با تکرار و تمرین دائماً افزایش می‌یابد و جای نگرانی وجود ندارد.
کارکرد و مکانیزم مغز و حافظه‌ی انسان با توانایی نامحدود و شگفت‌انگیز، طوری طراحی‌شده که در دراز مدت با بازه‌های تکرار مناسب و مستمر می‌تواند هر مطلبی حتی با حجم بالا را حفظ کند. و مغز هر طور که تمرین داده‌شود با عادت به همان سبک پیش‌روی و رشد می‌کند و انجام محاسبات نیز سرعت می‌پذیرد.
هدف از برگزاری 3 آزمونک توسط دانش‌آموز تکرار و تمرین در وقت محدود است. یادمان باشد بلدبودن یک مطلب یک مقوله است و ارائه و پیاده‌کردن آن درس در جلسه‌ی آزمون در زمان محدود مقوله‌ی کاملاً متفاوتی است!!! پس رشد درصد هر آزمون فقط یک شاه‌کلید دارد: تکرار و تکرار و تکرار در زمان محدود؛ یادمان باشد که: تکرار مادر مهارت‌هاست.
تجربه‌ی دیگر این‌که به‌‌طورکلی تعداد روابط و فرمول‌های مهم و یا نکات و ویژگی‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند، زیاد هستند و به‌همین‌دلیل خلاصه‌نویسی، دسته‌بندی و در صورت امکان استفاده از نمودار برای به‌خاطرسپردن آن‌ها توصیه می‌شود حتی در مواردی لازم است داوطلبان، روش اثبات به‌‌دست‌آمدن فرمول‌ها و روابط را نیز مطالعه و تمرین کنند تا رابطه‌ی موردنظر در ذهن آن‌ها نقش‌بندد.
توصیه‌های کلی درباره‌ی مطالعه و تمرین هندسه‌ی پایه:
در مورد درس هندسه‌ی پایه نیز به این مطلب توجه کنید که حتماً مرور درس و حل تست را از تابستان آغاز کنید و این درس را به ایام نوروز یا پس از آن موکول نکنید! ذهنیت غلطی که راجع‌به هندسه پایه وجود دارد این است که چون این درس مربوط به سال دوم و سوم است، روش تمرین در آن نیز مانند مثلاً فیزیک 2 یا جبرواحتمال … است!!!
از شما خواهش می‌کنیم به‌هیچ‌عنوان گول این باور غلط را نخورید!
اصرار ما برای زودتر شروع‌کردن هندسه‌ی پایه به‌خاطر ویژگی‌های فصل ابتدایی هندسه‌ی 1 و 2 یعنی «استدلال در هندسه» است که در کنکور سراسری 3 یا 4 تست را دربر می‌گیرد. تنوع زیاد در مطالب این فصل و در پی آن تنوع استراتژی حل تست باید در طی چندین ماه ملکه‌ی ذهن داوطلب شود و به‌هیچ‌عنوان 3 یا 4 ماه آخر کافی نیست! البته به‌جز فصل اول، بقیه فصل‌ها حالت بسته و یکنواخت دارند و ممکن است در کوتاه مدت نیز در ذهن تثبیت شوند.
حل تست‌های این درس در زمان کوتاه امکان‌پذیر است به‌شرطی‌که برای داوطلب به‌صورت عادت در بیاید. رشد درصد در آزمون‌های این درس به مراتب کندتر از هندسه‌ی تحلیلی صورت می‌گیرد ولی ارزشش را دارد چون هندسه پایه قطعاً شما را از سایر داوطلبین متمایز خواهدکرد. فراموش نکنید که این درس نیز جزئی از ریاضیات کنکور است و حل تست‌های آن فوق‌العاده ارزشمند است. دقیقاً مثل یک تست دیفرانسیل یا گسسته!
روش تکرار و مرور این درس فقط با روش حل 3 آزمون توصیه می‌شود. و از آن‌جا که فرم اثبات قضیه‌ها و حل تمرینات تشریحی کمی با تست‌ها متفاوتند، حل سؤال تشریحی قبل از اجرای 3 مرحله آزمون توصیه نمی‌شود. آزمون‌های هندسه‌ی پایه نیز همانند تحلیلی بهتر است یک روز در میان برگزار شوند.
برای مطالعه و اجرای آزمونک‌های هر دو درس هندسه‌ی تحلیلی و پایه، نیاز به تخصیص حدود 9 یا 10 ساعت در هفته می‌باشد. البته شاید این میزان مطالعه برای دو درسی که روی هم 16 تست ریاضی را تشکیل می‌دهند کم باشد ولی برای تابستان و آغاز به‌کار
بد نیست!
راجع‌به منابع مطالعه نیز دو کتاب هندسه‌ی پایه (چاپ‌شده) و هندسه‌ی تحلیلی نشر دریافت (که نزدیک به چاپ است) با تفکر و نظم شرح‌داده‌شده در توضیحات بالا تألیف شده‌اند که حتماً در اجرای برنامه کمک‌حال داوطلبین عزیز خواهدبود. توصیه‌های کلی و مسیر مطالعه را دانستید. بعداً خدمت می‌رسیم و بقیه‌ی توصیه‌ها را با شما عزیزان درمیان می‌گذاریم.
بچه‌های عزیز؛ نسبت به‌کارتان (که فعلاً دانش‌آموزی و سال آینده دانشجویی است) حریص باشید و به آن غیرت بورزید. همت کنید که این فرصت یک‌ساله غنیمت است. خانواده، دبیران، آزمون‌ها و هرکس که فکرش را بکنید امسال فقط‌وفقط از شما یک چیز را می‌خواهند و آن هم «خوب و مؤثر درس خواندن است». گمان نکنید بیرون از سال کنکور خبری است! تمام زندگی همین است و همین (البته شاید با استرس کم‌تر) یعنی تلاش و آزمون و تنها چیز مهم نگرش و اعتقاد شما نسبت به خودتان و توانایی‌هایتان است.
پرتلاش و موفق باشید!
مهندس علیرضا و رضا شریف‌خطیبی
دوستان عزیز از آقایان مهندس علیرضا و رضا شریف‌خطیبی خواهش كرده‌ایم كه در فرصت باقی‌مانده تا آزمون سراسری پاسخ‌گوی سؤالات شما در درس هندسه پایه و تحلیلی باشند. شما می‌توانید سؤالات خود را در قسمت پرسش و دیدگاه شما بفرستید و منتظر پاسخ آن باشید.