پرسش‌های آزمون ششم (به هفتم) ابتدایی 93-94 تیزهوشان
.
.
دانلود فایل Pdf نقد آزمون تیزهوشان ششم (به هفتم) ابتدایی
نقد آزمون تیزهوشان ششم ابتدایی (به هفتم):
دانش‌آموز عزيز و پدر و مادر گرامي
احتمالاً در سال تحصيلي گذشته درگير ماراتن نفس‌گير آمادگي براي آزمون ورودي سال هفتم مدارس سمپاد (تيزهوشان) بوده‌ايد بدون شك آزمون امسال شكل و ساختاري متفاوت با آن‌چه منتظرش بوديد داشت و هم‌چنين متفاوت با آزمون‌هاي دو سه سال گذشته. به نظر مي‌رسد كه طراحي سوالات آزمون، اگرچه فشارهايي بر آزمون‌دهندگان داشته، ولي با روي‌كردي خلاقانه‌تر و با تكيه بر قوه‌ي درك و استدلال دانش‌آموز انجام شده بود، چيزي كه در سه چهار سال گذشته رنگ و بويي از آن ديده نمي‌شد و بين متن كتاب، پرسش‌هاي مرسوم امتحان نهايي و پرسش‌هاي آزمون سمپاد تفاوت ويژه‌اي ـ براي گزينش دانش‌آموزان ويژه ـ نبود.
از نكات مثبت آزمون امسال مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
1 ـ روي‌كرد پرسش‌هاي در درس‌هاي اصلي (رياضي ـ علوم ـ ادبيات) خلاقيت و استدلال بود.
2 ـ پرسش‌ها در درس‌هاي اصلي آزمون از قالب‌هاي حفظي كتاب درسي خارج شده و فاصله‌ي خوبي با آزمون‌هاي دو سه سال گذشته گرفته بود.
3 ـ شباهت آزمون امسال با آزمون‌هاي سال‌هاي دور ـ كه با نگاه كارشناسانه‌تري گردآوري مي‌شد ـ اين اميدواري را ايجاد مي‌كرد كه دانش‌آموزان تيزهوش بيش‌تر از دانش‌آموزان پُركار گزينش شوند.
4 ـ اين آزمون مي‌توانست تفاوت خوبي بين آموزش‌هاي مفهومي و آموزش‌هاي بازاري ـ آموزشگاهي كم‌كيفيت و تكراري ايجاد كند.
البته كاستي‌هاي اين آزمون نيز نبايد ناديده گرفته شود.
برخي از كاستي‌هاي آزمون امسال به شرح زير است:
1 ـ برخلاف سال‌هاي دور و به سياق چند سال اخير، دروسي چون مطالعات اجتماعي در قالب آزمون قرارداده‌شده بود كه عليرغم تلاش گروه طراحي براي كيفيت بخشي به پرسش‌هاي اين درس، به‌نظر نمي‌رسد كه سوژه و عناوين آن براي سنجش هوش و استعداد دانش‌آموزان دبستاني كافي و قابل پرداخت باشد.
2 ـ تعداد كم پرسش‌ها در دروس اصلي، قدرت جداكنندگي آزمون را بسيار كم مي‌كرد. بنابراين امكان چند اشتباه در اين آزمون مي‌تواند دانش‌آموزي مستعد را از گردونه‌ي رقابت به كناري بفرستند و شايد فردي با انتخاب گزينه‌ها از روي حدس و گمان بتواند به گروه پذيرفته‌شدگان بپيوندد.
3 ـ بعضاً پرسش‌هايي در آزمون به چشم مي‌خورد كه پاسخ به آن، نياز به شرايط ويژه‌ي اجتماعي دارد، نه درك و استعداد عمومي و هوش ذاتي.
با اين نگاه كلي، باز مي‌توان اميدوار بود كه ادامه‌ي هوشمندانه‌ي اين روند طرح سوال و فاصله گرفتن از شيوه‌ي ناكارآمد و غيرتخصصي دو سه سال گذشته، گزينش سمپاد را با سرعتي زياد بهبود بخشيده و نگاه درست و كارشناسانه‌ي مديران ارشد سمپاد را در تعريف جامعه‌ي تيزهوش، متعالي و كامل مي‌كند.
بايد پذيرفت كه همه‌ي دانش‌آموزان خوبند، ولي همه تيزهوش نيستند.
38 ـ اين پرسش، قوه‌ي استدلال دانش‌آموز را به بازي مي‌گيرد. نمونه‌ي چنين پرسش‌هايي در سال‌هاي دور در آزمون‌هاي سمپاد وجود داشت. در اين پرسش مواد خام موردنياز براي پاسخ دادن، در همان صورت سوال به دانش‌آموز ارائه شده و به نوعي درك مطلب دانش‌آموز را نيز مي‌سنجد.
39 ـ در اين پرسش با فاصله گرفتن از متن كتاب و پيش‌نهاد يك كاربرد جديد از نيروها در زندگي روزمره‌ي دانش‌آموز، باز هم نگاه تحليلي و هوشمندانه چاشني كار شده، ولي داستان اين است كه تعريف مسير منحني يا «كات» گرفتن براي هر دانش‌آموزي، خصوصاً دختران دبستاني كه از ورزش‌هاي فوتبال يا تنيس روي ميز فاصله دارند، قابل درك
41 ـ نمونه‌ي اين پرسش در آزمون‌هاي خوش‌كيفيت سمپاد نيز وجود داشت. سوال‌هاي «برآورد» يا «تخمين» همواره از آن دسته پرسش‌هاي كاربردي بود كه دانش و تحليل و محاسبات دانش‌آموز را به مبارزه و چالش مي‌كشيد. اين پرسش درحالي كه دشوار نيست، روزمره هم نيست و ردپاي طراح سرحال در آن ديده مي‌شود!
43 و 44 ـ اين دو پرسش هم‌زمان و در كنار هم مفهوم تعادل را بيان و زواياي آن را به پرسش مي‌گذارند. اين پرسش‌ها نيز به‌صورت علني و آشكار در كتاب درسي بيان نشده است.
45 ـ اين سوال نيز بوي تازگي مي‌دهد! اگرچه برخلاف اسلوب پرسش‌هاي مشابه در آزمون‌هاي قديم سمپاد و پرسش 38 همين آزمون، بيان درس و نكات جديد براي دانش‌آموز بسيار كوتاه و تند گفته شده. شايد با نوشتاري بيش‌تر، پرسش جذابتر و سرحال‌تر مي‌شد!
38 ـ نياز به بررسي گزينه‌ها دراين سوال، زمان بيش‌تري را براي آن مي‌خواهد.
39 ـ عدم آشنايي كافي دانش‌آموزان با واژه‌ي «كات» در اين پرسش، گروه قابل توجهي از دانش‌آموزان را هنگام آزمون و معلمين زيادي را پس از آزمون با اين سوال درگير كرده بود!
اين پرسش بيش از حد پسرانه و ويژه‌ي فوتبالي‌ها است!
41 ـ از آن‌جاكه در برآورد و تخمين، عددهاي ثابت و معين وجود ندارد و دانش‌آموز بايد عددهايي نزديك به واقعيت حدس بزند، باز هم نمي‌تواند بر محفوظاتش تكيه كند و بايد با ضرب و تقسيم، حجم كاغذ مصرفي آزمون خودش را در سراسر كشور بيابد!
45 ـ شكل تازه‌ي اين پرسش نياز به زمان تحليل و بررسي دارد. دانش‌آموز بايد دانسته‌هاي خود را در قالب نمودارهاي شكلي مجموعه‌ها پياده كند و با توجه به اجتماع و اشتراك انرژي‌ها، پاسخ را بيابد.
39 ـ بيان توضيحات ناكافي درباره‌ي مسير حركت توپ، پرسش را غيراستاندارد مي‌كند.
نخست اين‌كه حركت منحني توپ در صفحه‌ي قائم كه در اثر نيروي جاذبه‌ي زمين رخ مي‌دهد توسط بسياري از شركت‌كنندگاه به عنوان منظور اصلي طراح درنظر گرفته شده بود.
شايد طراح محترم به واژه‌ي «گاهي» تكيه كند و استدلال نمايد كه حركت منحني توپ در صفحه‌ي عمودي هميشگي است و در صفحه‌ي افقي ممكن! دو اين‌كه واژه‌ي «كات» گرفتن يك واژه‌ي پسرانه‌ي فوتبالي است. حتي در تنيس روي ميز و واليبال نيز از واژه‌ي «پيچ» يا «پيچ‌دار» بيش از واژه‌ي «كات» استفاده مي‌شود. طراح بدون شك مرد بوده و از اصطلاحات بازي‌هاي زمان نوجواني خود در اين سوال بهره برده!
دانش‌آموزان دختر و دبيران فراوان، خصوصاً خانم‌هاي دبير نيازي نمي‌ديدند تا در روزمره چنين واژه‌اي را شنيده باشند. سه اين‌كه اگر نظر گروه طراحي اين باشد كه دانش‌آموز بايد از راه حذف گزينه‌ها به پاسخ برسد، يعني بداند كه خود توپ به خودش نيرو وارد نمي‌كند (پس گزينه‌ي 4 پاسخ نيست) و بداند كه توپي كه در حال حركت است، از بازيكن جدا است (پس گزينه‌ي 3 پاسخ نيست)
براي هدايت دانش‌آموز به نادرستي گزينه‌ي 1 و درستي گزينه‌ي 2 بايد از روش‌هاي تكميلي، مثلاً رسم تصويري از بالا ـ همانند آن‌چه در پرسش 44 انجام شده ـ به دانش‌آموز نشان مي‌دادند كه انحناي مسير حركت توپ در صفحه‌ي افقي رخ داده است. آن‌گاه دانش‌آموز خلاق بايد به پاسخ درست مي‌رسيد.
مهندس مهدی امام‌نیّری