تکنیکهای طرح تست زیست شناسی در کنکور سراسری (قسمت نخست)

تکنیک‌های طرح تست زیست‌شناسی در کنکور سراسری – مهندس یونس حمه‌صادقی (قسمت نخست)

[pdf-embedder url=”https://daryaftpub.com/wp-content/uploads/2016/12/teknik-tarh-test-tajrobi-hamesadeghi-13950924.pdf”]

دانلود↑↑↑↑↑↑↑↑↑↑↑↑

تکنیک‌های طرح تست زیست‌شناسی در کنکور سراسری (قسمت نخست)

در نوشتاری جداگانه و مفصّل، به روشنگری در مورد بحثی که این روزها تحت عنوان روش‌های محرمانه‌ی ایده‌یابی بر اساس تفکّر طرّاح کنکور سراسری در گوشه و کنار مطرح می‌شود خواهیم پرداخت. امّا فعلاً می‌خواهیم به‌صورت مختصر به قواعد علمی و نگارشی حاکم بر سؤالات زیست‌شناسی کنکور سراسری بپردازیم؛ چرا که یک اصل اساسی در هر مسابقه‌ای، آموختن آگاهانه‌ی قواعد بازی، تمرین کردن و در‌نهایت به‌کارگیری آن‌ها در روز مسابقه است.

در پشتِ شاخ و برگ‌های نگارشی و جملات طولانی سؤالات سال‌های اخیر، مفاهیم علمی و کاربردی با دیدی آینده‌نگر نهفته است.

در‌واقع محتوای سؤالات زیست‌شناسی کنکور سراسری را باید از دو چشم‌انداز مورد توجّه قرار داد: یکی محتوای علمی و دیگری سبک نگارشی.

آن‌چه در بحث علمی سؤالات مهم است و بایستی مورد توجّه قرار گیرد، این است که محتوای علمی آن‌ها، در چارچوب مطالب مطرح شده در کتاب درسی است و سؤالی خارج از مفاهیم ارائه‌شده در کتاب‌های درسی طرح نخواهد‌شد. به‌جرأت می‌توان گفت بسیاری از ایده‌های طرح سؤال در سال‌های اخیر از مفاهیم کاملاً کاربردی بوده که راه‌یافتگان به دانشگاه در آینده با آن‌ها سر و کار خواهند‌داشت. امّا چگونه مي‌توان به این مفاهیم دست‌یافت و درواقع از چه راه‌هایی ایده‌های طرح سؤال از منظر علمی را از دلِ کتاب درسی استخراج کرد؟ چندین راه وجود دارد که عمومی‌ترین آن‌ها، بررسی موشکافانه‌ی سؤالات مطرح‌شده‌ی سال‌های قبل در کنکور است. اصلی‌ترین نتیجه‌ی این بررسی این است که در هر فصل و یا بهتر بگویم در هر موضوعی از مباحث چندگانه‌ی زیست‌شناسی، طرّاحان کنکور سراسری ایده‌هایی خاص و کاربردی را مدّنظر قرار می‌دهند. امّا آنچه باید به آن دو‌چندان توجّه داشت این است که متن کتاب درسی مرجع علمی این سؤالات به‌شمار می‌رود. چرا که گاهی مطالب ارائه شده در کتاب درسی شاید با مراجع مختلف زیست‌شناسی و یا علم جدید هم‌خوانی نداشته باشد؛ با این وجود طرّاح محترم کنکور سراسری تنها و تنها به آنچه در کتاب درسی ارائه شده است استناد می‌کند. پس لطفاً بجای تلف کردن وقت خود و حفظ طوطی‌وار مطالب و مشغول شدن به سؤالات تألیفی فراوان، با بررسی دقیق سؤالات 10 سال اخیر سعی کنید به دید آینده‌نگر و کاربردی طرّاح کنکور سراسری در زمینه‌ی انتخاب ایده‌های علمی برگرفته از کتاب درسی پی ببرید. این ایده‌ها را درک کنید و به‌خاطر بسپارید. و از این مهم‌تر، یاد بگیرید ایده‌های دیگری که تاکنون مطرح نشده‌اند را استخراج کنید. به‌یقین می‌گویم در این زمینه هیچ نیازی به پرداخت هزینه‌های هنگفت و شرکت در کلاس‌هایی محرمانه نیست!

امّا آن‌چه ظاهر سؤالات زیست‌شناسی چند سال اخیر را برای داوطلبان سخت نموده است، عدم آشنایی با تکنیک‌های مورد استفاده در نگارش سؤالات است. طرّاح محترم کنکور سراسری بسیار زیرکانه ایده‌های علمی خود را انتخاب نموده و آن‌ها را با تکنیک‌های نگارشی از دید شما پنهان می‌کند. در نگارش سؤالات زیست‌شناسی سال‌های اخیر پارامترهایی چون ایجاد استرس و ناآشنا بودن ظاهری مطلب و یا برعکس، آشنا بودن امّا نادرست بودن مطالب و استفاده از واژه‌ها و اصطلاحات دو قطبی با هدف اتلاف وقت، بسیار پرکاربرد بوده است. در واقع سبک نگارشی سؤالات زیست‌شناسی در کنار روح علمی آن‌ها، ابزاری است در دست طرّاح کنکور سراسری جهت سنجش معیارهای مدّنظر سازمان سنجش آموزش کشور که البتّه نقدهای جدّی بر آن‌ها وارد است. سنجش بسیاری از شاخص‌های روانشناسانه همچون نحوه‌ی برخورد با استرس، میزان هوش هیجانی، قدرت تشخیص و تفکیک و … را می‌توان در تکنیک‌های خاص نگارشی سؤالات چند سال اخیر به‌وضوح مشاهده کرد. به‌جای بیراهه رفتن و تلاش‌های اضافی، آشنایی با این تکنیک‌ها در کنار درک مطالب علمی گنجانده شده در کتاب درسی و تمرین و تکرار آن‌ها، می‌تواند روشی هوشمندانه باشد تا در زمانی کوتاه‌تر نتیجه‌ای بهتر حاصل گردد.

آشنایی با تکنیک‌های نگارشی طرح تست‌های زیست‌شناسی

تکنیک نخست: ایجاد یک تغییر کوچک برای آن‌که جمله‌ای نادرست را درست و جمله‌ای درست را نادرست جلوه دهند (گرگی در لباس میش!). در‍واقع هدف این است که شما درگیر موضوع کلّی جمله شوید و متوجّه ایده‌ی اصلی نشوید. بایستی این تغییر را تشخیص دهید و کلّیت موضوع، شما را از ایده‌ی اصلی سؤال غافل نسازد!!! این تکنیک، در بسیاری از سؤالات کنکور سراسری بارها تکرار شده و تکرار خواهد شد. لطفاً هنگام تحلیل سؤالات کنکور سراسری، به انواع کاربردهای این روش توجّه ویژه داشته باشید و سعی کنید هنگام مطالعه‌ی کتاب درسی، آن را تمرین کنید.

در خطوط دفاع غیراختصاصی، انواعی از سلّول‌های خونی شرکت دارند. (سراسری 94)
در انسان قبل از تشکیل سیاهرگ‌های بند ناف رویان، بلاستوسیت به جداره‌‌ی رحم متّصل می‌گردد. (سراسری 94)
در پرنده‌ی شهدخوار، عمل تهویه‌ی هوا، همیشه در مرحله‌ی بازدم صورت می‌گیرد. (سراسری 91)

پاسخ مثال1: در دفاع غیراختصاصی، انواعی از گلبول‌های سفید شرکت دارند. امّا بر طبق کتاب درسی، دفاع غیراختصاصی، متشکّل از نخستین خط (پوست و لایه‌های مخاطی) و دوّمین خط (شامل چهار مکانیسم پاسخ التهابی، پاسخ دمایی، گلبول‌های سفید و پروتئین‌ها) است. اگر میکروب‌ها از پوست و لایه‌های مخاطی عبور کنند، آنگاه با دوّمین خطّ دفاع غیر‌اختصاصی رو‌به‌رو می‌شوند. بسیار زیرکانه با به‌کار‌بردن واژه‌ِی خطوط (یعنی هر دو خط!) این جمله‌ نادرست شده است. (ایده: گلبول‌های سفید، در دوّمین خطِ دفاع غیراختصاصی شرکت دارند.)

پاسخ مثال2: با به کار بردن (ها) و جمع بستن سیاهرگ بند ناف، این جمله نادرست است؛ چرا که (ایده: بندناف انسان، یک سیاهرگ دارد) در واقع چون کلّیت موضوع درست است؛ یعنی اتّصال بلاستوسیت به جداره‌ی رحم قبل از تشکیل سیاهرگ بندناف صورت می‌گیرد، بسیاری از داوطلبان، از علامت جمع سیاهرگ بندناف غافل می‌شوند. (تأکید می‌کنیم که از نظر اصول آزمون‌سازی این تکنیک‌ها کاملاً غیراستاندارد است.)

پاسخ مثال3: تهویه در پرندگان، هم در مرحله‌ی دم صورت می‌گیرد و هم در مرحله‌ی بازدم! طرّاح محترم بسیار زیرکانه با به‌کار‌بردن کلمه‌ی «همیشه» سعی کرده است که شما آن را به معنی «فقط» در نظر بگیرید. در حالی که این جمله کاملاً درست است، چرا که (ایده: در بازدم همیشه تهویه صورت می‌گیرد).

چند مورد از عبارات زیر به درستی بیان شده است ؟

در انسان، ویتامینE به همراه چربی‌ها وارد رگ‌های لنفی هر پرز می‌شود.
در انسان، هر سلّول پوششی مخاط روده در سطوح خود صدها ریزپرز دارد.
معده در ملخ، جایگاه گوارش شیمیایی ذرّات درشت مواد غذایی است.
در کرم خاکی همانند ملخ، مواد از دهان به مری و از آنجا به چینه‌دان برده می‌شوند.

1)1 2)2 3)3 4)4

پاسخ: گزینه1. (ایده: در هر پرز فقط یک رگ لنفی وجود دارد). (ایده: سلّول‌های پوششی مخاط روده، فقط در یک سطح (به سمت فضای روده) ریزپرز دارند). (ایده: در ملخ، غذایی که به ذرّات ریز خرد شده است، از سنگدان وارد معده می‌شود). شاید بعضی از شما گزینه‌ی 4 را با توجّه به وجود حلق در کرم خاکی، نادرست در نظر گرفته باشید، که نشان می‌دهد به متن کتاب به سبک کنکور دقّت نکرده‌اید! در صفحه‌ی55‌ آمده است که (ایده: در کرم خاکی مواد از دهان به مری و از آنجا به چینه‌دان جانور برده می‌شوند). بله، طبق کتاب درسی شما کرم خاکی حلق دارد، اما غذا از دهان به سمت مری می‌رود و …. .

چند مورد از عبارات زیر درباره‌ی غدد موجود در لوله‌ی گوارش انسان به درستی بیان شده‌ است؟

غدد مجاور پیلور، ترشّح گاسترین به خون را بر عهده دارند.
غده‌های ترشح‌کننده موسین، در سراسر طول لوله گوارش وجود دارند.
کبد و پانکراس، از طریق مجرای مشترکی به دوازدهه راه دارند.
پانکراس، قوی‌ترین آنزیم‌های گوارشی را به درون دوازدهه ترشّح می‌کند.

1)1 2)2 3)3 4)4

پاسخ: گزینه2. هر چهار عبارت جملات کاملاً درست و ساده‌ای هستند. امّا باید دقّت می‌کردید که در صورت سؤال غدد موجود در لوله‌ی گوارش مدّنظر بوده است. پس جملات را باید این گونه می‌خواندید که: در لوله‌ی گوارش انسان …………………. . که در این صورت، جملات 3و4 نادرست هستند؛ چرا که هرچند کبد و پانکراس بخشی از دستگاه گوارش هستند امّا غدد موجود در لوله‌ی گوارش نیستند، بلکه با لوله‌ی گوارش در ارتباط هستند. (ایده: دستگاه گوارش انسان شامل لوله‌ی گوارشی و اندام‌های مرتبط با آن است). با مطرح کردن ایده‌ی اصلی در روی سؤال و آوردن جملات 1و2 سعی شد ذهن شما کاملاً از ایده‌ی سؤال و دقّت به آن دور شود!!! (باز هم تأکید می‌کنیم که این گونه دام‌های تستی از نظر اصول علمی طرح آزمون مردود هستند امّا واقعیت موجود در آزمون سراسری فعلی این است.)

مهندس یونس حمه‌صادقی

(استفاده از مطالب بدون ذکر نام نویسنده و سایت منبع، پیگرد قانونی دارد!)

ادامه‌ی مقاله:

https://daryaftpub.com/teknik-test-zist-2/